Trên đỉnh Tây Côn Lĩnh – nóc nhà của vùng Đông Bắc Việt Nam – có một nghề đã tồn tại qua bao thế hệ: nghề làm trà shan tuyết. Đây không chỉ là công việc mưu sinh, mà còn là một phần hồn cốt của người dân tộc Dao nơi đây.

Cây trà shan tuyết mọc tự nhiên giữa rừng già, ở độ cao hơn 2.000 mét. Mỗi cây trà như một cổ thụ, thân phủ rêu phong, lá xanh biếc, búp phủ một lớp lông tơ trắng mịn như tuyết – đó cũng là lý do trà có tên là “shan tuyết”. Để thu hái được những búp trà non tinh túy ấy, người hái trà phải dậy từ khi trời còn tối, men theo sườn núi dựng đứng, bám vào dây rừng và đá rêu trơn trượt để leo lên tận những tán trà cao nhất. Mùa mưa, sạt lở đất có thể xảy ra bất cứ lúc nào, còn mùa đông, gió lạnh cắt da khiến đôi tay tê cóng.

Sau khi hái về, có những nơi địa hình hiểm trở, xe cộ không thể tiếp cận. Người dân phải địu từng gùi trà trên lưng, đi bộ hàng giờ liền qua những con đường mòn nhỏ hẹp, khúc khuỷu và trơn trượt. Trà được tập kết tại những điểm mà xe máy có thể lên đến, rồi từ đó mới chở tiếp xuống bản để chế biến.

Nghề làm trà ở đây đòi hỏi sự tỉ mỉ và khéo léo. Trà shan tuyết truyền thống được sao tay trong chảo gang đặt trên bếp củi, giữ lửa đều để trà không bị cháy mà vẫn lưu giữ được hương vị nguyên bản. Người làm trà phải cảm nhận nhiệt độ qua từng lớp trà, liên tục đảo, vò nhẹ để từng cánh trà xoăn lại, thơm dịu và đạt độ khô chuẩn.

Ngày nay, một số máy móc đã được đưa vào hỗ trợ một phần công đoạn, giúp nâng cao sản lượng và rút ngắn thời gian chế biến. Tuy vậy, những người sành trà vẫn cho rằng trà làm thủ công giữ được hương thơm sâu hơn, vị ngọt hậu bền hơn so với trà làm bằng máy – nơi mà các bước sao, vò, sấy có thể diễn ra nhanh nhưng thiếu đi sự tinh tế và cảm nhận trực tiếp từ bàn tay con người. Chính vì thế, dù máy móc hỗ trợ ngày càng nhiều, nhưng ở nhiều bản làng vùng cao, cách làm trà thủ công vẫn được gìn giữ như một phần không thể thiếu của bản sắc và chất lượng.

Trà shan tuyết Tây Côn Lĩnh không chỉ quý bởi công sức bỏ ra mà còn vì chất lượng độc đáo của nó. Nhờ khí hậu trong lành, đất đai nguyên sơ, cây trà nơi đây tích tụ nhiều dưỡng chất quý: chất chống oxy hóa, polyphenol, catechin cao gấp nhiều lần so với trà ở vùng thấp. Vị trà thanh, hậu ngọt sâu, hương thơm núi rừng thoảng qua như sương sớm. Mỗi ngụm trà không chỉ là một trải nghiệm vị giác, mà còn là sự kết nối với thiên nhiên hoang sơ và tâm hồn người làm trà.

Nghề trà trên Tây Côn Lĩnh là minh chứng cho sự kiên cường của con người và vẻ đẹp trường tồn của thiên nhiên. Một chén trà, là cả trời gian lao và tinh hoa đọng lại.
#trashantuyet#trashantuyetcothu#trashantuyettayconlinh #shanhoatea #shanhoatra


